In het bericht WordPress Thema’s Installeren wordt de installatie van het TwentyTwelve thema beschreven. Daarvoor wordt het zip-bestand van het thema geüpload. In WordPress als Stekkerdoos voor Plugins hebben we de Regenerate Thumbnails plugin geïnstalleerd, rechtstreeks vanuit de WordPress Plugin Directory. Beide installaties gebeuren via WordPress.

Dat kan ook anders. Namelijk via SFTP. SFTP is een acroniem voor Secure File Transfer Protocol. Het is een veilige variant van FTP. De werkwijze is identiek.

FTP werkt via poort 21, terwijl Secure FTP (standaard) functioneert via poort 22. Om de veiligheid verder te vergroten wordt bij SFTP de standaardpoort 22 vaak vervangen door een andere. Als dat zo is, raadpleeg dan de kennisdatabase of supportafdeling van je host.

(S)FTP is een gestandaardiseerde methode voor het uitwisselen van bestanden. Het maakt daarbij niet uit wel besturingssysteem de betrokken computers gebruiken. Voor het gemak houdt ik het verder in dit bericht op FTP.

Ook de server waar jouw productiesite draait, of gaat draaien, beschikt over een toegang voor FTP. Als je bestanden wilt uploaden naar of downloaden van je webserver, dan heb je een FTP-client voor nodig.

In het verleden heb ik verschillende FTP-programma’s gebruikt. Onder andere SmartFTP en FlashFXP. Inmiddels gebruik ik al weer een hele tijd FileZilla. FileZilla functioneert uitstekend en is nog gratis ook. In dit bericht laat ik zien hoe je met FileZilla bestanden kunt uitwisselen met een webserver. Het is echter geen FileZilla instructie. Alleen de meest relevante elementen komen aanbod.

De Voorbereidingen

De eerste stap is het downloaden van de FTP-client van FilleZilla. Op deze pagina vind je de clients voor Windows, Mac, Linux en zels de broncode – FileZilla is namelijk een open source project. Download de versie voor jouw besturingssysteem. Voor Windows gebruikers wordt het exe-bestand aanbevolen, maar er is ook een zip-bestand beschikbaar.

Zodra het programma op de vaste schijf van je machine is beland, kun je FileZilla installeren. De installatie is Engelstalig, maar als het goed is start FileZilla Nederlandstalig op. Tijdens de installatieprocedure kun je een paar keuzes maken. Over het algemeen kun je de standaardopties accepteren.

Voordat je zo meteen door de bestanden op je webserver kunt struinen heb je zo een paar gegevens nodig:

• Host
• Gebruikersnaam
• Wachtwoord
• Poort

Deze gegevens heb je hoogstwaarschijnlijk van de webhost gekregen toen je jouw hostingpakket hebt besteld. Anders zul je die eerst moeten opvragen.

De Host kan een IP-adres zijn of de domeinnaam met ftp ervoor. Dus bijvoorbeeld ftp.wpzaken.nl.

De Gebruikersnaam en/of het Wachtwoord kun je meestal wijzigen via het controle paneel van de host.

Tenzij je webhost anders heeft aangegeven zal het nummer van de Poort 21 zijn. Dat is de standaard poort voor het FTP-protocol – net zoals 80 de standaard poort is voor HTTP.

Het FileZilla Venster

Is het installeren gelukt en heb je de vereiste gegevens bij de hand, dan kun je FileZilla starten. Als FileZilla Engelstalig start, maar je de voorkeur geeft aan een Nederlandstalig gebruikersinterface, dan kun je dat eenvoudig aanpassen.

Klik hiervoor in de menubalk op Edit en vervolgens op Settings. Bijna onderaan in het Settings scherm zie je Language staan. Zodra je Language aanklikt kun je aan de rechterkant Dutch (nl) kiezen. Druk op OK. En klaar is Kees.

Het venster van FileZilla bestaat uit een aantal lagen:

• Toolbar
• Snelverbindbalk
• Berichtenlogboek
• Lokale site en Externe site – Boomstructuur
• Lokale site en Externe site – Bestandslijsten
• Lokale site en Externe site – Statusbalk
• Overdrachtswachtrij

De Toolbar verzamelt een aantal handige snelkoppelingen. Zo kun je

• met de 6de knop (de blauwe en groene pijl) en met F5 de bestandslijsten verversen en eventueel ook de verbinding als deze door de server wordt gesloten
• met de 8ste knop (de vlag met het witte kruis) de huidige actie onderbreken
• met de 9de knop (de server met het rode kruis) de huidige verbinding verbreken
• met de 10de knop (de server) de laatste verbinding herstellen

De Snelverbindbalk biedt invoervelden voor de namen van de host, de gebruiker, het wachtwoord en het poortnummer. Als je alles hebt ingevuld druk je op de [Snelvervinden] knop. De eerste keer word je gevraagd of je wachtwoorden wilt bewaren of niet.

Het Berichtenlogboek geeft een verbaal verslag van de communicatieprocessen. Als er iets misgaat dan vind je hier aanwijzingen voor de probleemoplossing. Met de 2de knop in de toolbar kun je het logboek verbergen en weer te voorschijn halen.

De Lokale site en Externe site zetten een aantal aspecten van je eigen machine en de webserver naast elkaar. Je kunt in deze deelvensters door mappen bladeren zoals je dat op een  PC doet met de Windows Verkenner.

De Boomstructuur is vooral bedoelt ter oriëntatie. Je kunt snel zien waar een folder in de bestandslijsten zich bevindt. Daarnaast kun je via de boomstructuur ook snel naar een andere map navigeren – zowel op de lokale machine als op de externe site. Met de 3de en 4de knop van de toolbar kun je deze deelvensters in- en uitschakelen.

De Bestandslijsten geven een gedetailleerd overzicht van de bestanden in de actuele directories – zowel lokaal als op afstand.

De Statusblak toont enkele details van de Bestandslijsten.

De Overdrachtswachtrij toont de voortgang van de bestandsuitwisseling tussen de lokale machine en de webserver verdeeld over drie tabbladen:

• Bestanden in de wachtrij
• Mislukte overdrachten
• Succesvolle overdrachten

Met de 5de knop van de toolbar kun je de wachtrij zichtbaar maken of verbergen.

In alle deelvensters kun je een contextgevoelig menu te voorschijn halen door rechtsklikken. Als er tijdens het overzetten iets mis gaat – of je hebt je bedacht – dan is dat ook de gemakkelijkste manier om een transmissie te onderbreken.

Verbinden en Bladeren

Na deze introductie kunnen we inloggen. Vul de velden van de Snelverbindbalk in en klik op de [Snelvervinden] knop. Je belandt in de root – de hoofdmap – van de FTP-server.

Wat je daar ziet is afhankelijk van je webshost. Om bij de bestanden van de website te komen klikken we op de map www. Kies vervolgens voor de betreffende domeinnaam, in dit geval is dat wpzaken.nl.

De mappen met de blauwe pijl ervoor zijn symlinks (symbolic links). Je kunt deze vergelijken met de snelkoppelingen van Windows. De symlink www.wpzaken.nl brengt je naar de map wpzaken.nl.

We belanden in de map www/wpzaken.nl. In deze map bevind zich (in dit geval) de WordPress installatie met het bestand wp-config.php. Ook de mappen wp-admin, wp-content, en wp-includes behoren tot de WordPress installatie.

Voor ons is de wp-content folder, de meest interessante. In deze map bevinden zich de bestanden van onze website. Daar vind je in elk geval de volgende directories:

• plugins – alle geïnstalleerde plugins
• themes – alle geïnstelleerde thema’s
• uploads – de geuploade media (afbeeldingen)

Via het bestandslijstvenster van de externe site kun je door deze  mappen bladeren.

Installeren via FTP

Maar hoe installeer je nu een thema of een plugin via FTP? Dat is een kwestie van bladeren en slepen. Als voorbeeld gaan we het thema twentytwelve en de nrelate plugin en installeren.

Hiervoor moeten zowel de bron- als de doelmap zichtbaar zijn in de bestandslijsten. Als dat nog niet het geval is moet je naar die mappen bladeren. Zowel op je eigen machine als op de webserver.

Aan de linkerzijde zijn de uitgepakte mappen van nrelate en twentytwelve al zichtbaar. Het cruciaal dat deze uitgepakt zijn. Het mogen dus geen zip-bestanden zijn. Controleer ook even dat je in de map die je gaat verplaatsen ook de bestanden zichtbaar zijn. Als je alleen een map met dezelfde naam ziet, moet je nog een niveau verder afdalen.

Op de externe site bladeren we naar /www/wpzaken.nl/wp-content/themes. Vervolgens sleep je de map twentytwelve van de lokale site naar de externe site. Tijdens het kopiëren van bestanden zie je zowel boven in het logboek als beneden in de wachtrij het een en ander voorbij flitsen..

Ben je klaar, dan toont het logboek de melding Mappenlijst succesvol ontvangen. De wachtrij behoort dan ook leeg te zijn. Ook het tabje Mislukte overdrachten moeten blanco zijn. Met het tabje Succesvolle overdrachten kun je het aantal overgezette bestanden controleren. Het nummer achter Succesvolle overdrachten geeft het aantal verplaatste bestanden weer.

Voor het installeren van de plugin kunnen we nu naar /www/wpzaken.nl/wp-content/plugins bladeren. Maar het we kunnen de nrelate map ook naar de plugins folder in de boomstructuur van de externe site slepen. Daarmee snijden we als het ware de bocht af. Zo eenvoudig is dat.

Verwijderen via WordPress

Vooral bij het opzetten van een nieuwe website is installatie via FTP bijzonder handig. Je wilt dan bijvoorbeeld één keer al je standaard plugins installeren.

Na installatie via FTP moet je een thema of een plugin ook nog activeren. Dat doe je langs de gebruikelijke weg, via het beheerderspaneel van WordPress.

Uiteraard kun je via FTP ook bestanden downloaden. Bijvoorbeeld als backup. Je kunt ook bestanden direct bewerken via FTP. Wees er dan wel 100% van overtuigd wat je doet.

Technisch gezien kun je via FTP ook thema’s en plugins verwijderen. Ik zou dit echter niet doen. Van thema’s en plugins worden namelijk gegevens opgeslagen in de MySQL database. Verwijder je een thema of plugin via FTP, dan blijven die gebruiksgegevens in de database achter.

Tenzij je dit uitdrukkelijk wenst, bijvoorbeeld omdat je later hetzelfde thema of dezelfde plugin opnieuw gaat installeren en dan van die gegevens gebruik wilt maken. In andere gevallen adviseer ik om thema’s en plugins te verwijderen via WordPress. Daarmee houd je de database schoon en je WordPress site in een optimale conditie.